Sinds het uitkomen van het het rapport 'Alles uit de Kast' (April 2022) incl onderliggende TNO studie en het CE Delft Rapport (Februari 2023), zijn er ontwikkelingen aan de vraag- en aanbodzijde die een update van het rapport 'Het kan met gemak' (Aug. 2022) rechtvaardigen. De conclusie is dat op basis van deze ontwikkelingen het nog duidelijker wordt dat er geen extra wind op land meer nodig is om onze klimaatdoelen te halen.
Extra Windturbines op land is voor veel inwoners van Nederland geen wenselijke optie.
Kunnen we onze klimaatdoelen ook realiseren zonder extra windturbines?
Burgerorganisaties lieten een onderzoek uitvoeren dat de overheid naliet.
NLVOW en Windalarm hebben gevraagd om de nut en noodzaak van extra wind op land in 2030 en 2050 te onderzoeken.
Het doel is duidelijk: er moet voldoende duurzame elekticiteit worden geproduceerd voor een succesvolle energietransitie.
In het debat wordt de stem van bewoners onvoldoende gehoord. De industrie overtuigt de politiek dat alles moet en de overheid verkondigt deze woordvoeringslijn, zonder zich af te vragen of dit de maatschappelijk optimale oplossing is.
Het rapport 'Het kan met gemak' laat zien dat er keuzes zijn.
Het daagt de politiek uit te onderzoeken welke opwekmethoden aansluiten bij de wensen van de inwoners van Nederland en het maatschappelijk belang.
Er zijn dus mogelijkheden om de energietransitie te realiseren volgens het voorkeursalternatief van bewoners: zonder verdere groei van windturbines op land.
Het is nu aan de politiek om het belang van de maatschappij boven het belang van de industrie te stellen.
NLVOW en Windalarm hebben deelgenomen aan de inwoner reflectiegroep van de Werkgroep Extra Opgave binnen het klimaatakkoord. Vanuit de Werkgroep Extra Opgave was de voorzitter, Olof van de Gaag (NVDE), aangewezen om perspectieven op te halen bij de reflectiegroep die verder bestond uit Energie Anders, de Natuur en Milieu Federaties en JongRES.
Er hebben vier bijeenkomsten plaatsgevonden. Op deze bijeenkomsten en op het eindrapport “Alles uit de kast, een verkenning voor de opgave voor het Nederlandse elektriciteitssysteem in 2030” willen we reflecteren door middel van bijgaand position paper “Het kan met gemak, wind op zee en zon op dak”.
In eerdere versie van ons position paper (met gelijke strekking), geadresseerd aan de Werkgroep Extra Opgave, reageerden wij op het conceptrapport. Helaas zijn onze suggesties niet meegenomen in het eindrapport. Vandaar dat wij onze punten hierbij alsnog onder de aandacht willen brengen bij het voortgangsoverleg Klimaatakkoord en het Ministerie van EZK.
In het genoemde position paper onderbouwen wij:
1. |
De samenstelling van de Werkgroep Extra Opgave is eenzijdig geweest. |
||||
2. |
Dit heeft geleid tot een eindconclusie, die vooral het ondernemersbelang dient van leden van de NVDE, samengevat in de rapporttitel ‘Alles uit de kast’. Men stelt dat een extra opgave voor wind op land nodig is, zonder dat goed te onderbouwen en zonder alternatieven die ze grotendeels zelf heeft aangedragen mee te nemen. |
||||
3. |
Ondanks de constatering dat de vraag sterk zal stijgen, zijn er ruim voldoende mogelijkheden om de extra vraag op te vangen. Hierin zijn keuzes te maken, elk met voor‐ en nadelen. Dit kan op vele manieren zonder extra groei van wind op land en zon in landschap. |
||||
4. |
Het gepresenteerde “illustratieve pakket” waarop de hoofdboodschap van het rapport is gebaseerd, had daarom aangevuld moeten worden met de in de reflectiegroep besproken variëteit aan keuzemogelijkheden in een aantal andere pakketten:
|
||||
5. |
Meer Wind op Land is niet de uitkomst van de “klimaatraadpleging” van de TU‐Delft, de vervolgafspraken uit het Klimaatakkoord, de verkiezingsprogramma’s van bijna alle politieke partijen en de NOVI. |
||||
6. |
Wind op land geeft een aanzienlijk hogere CO2 uitstoot
dan wind op zee door de lagere vollasturen en de concurrentie met zon op land (het waait vaak op land indien ook de zon schijnt). |
||||
7. |
Opties om de z.g. “maatschappelijke weerstand” (wind op land en zon in weiland) welke de Werkgroep Extra Opgave voorziet uit het Illustratief pakket te halen zijn:
|
||||
8. |
Door binnen het maatschappelijke debat de nadruk te leggen op “keuzes binnen overvloed” in plaats van “er is schaarste, het is lastig en alles moet” ontstaat er draagvlak voor de energietransitie en voorkomen we tevens dat bepaalde grootverbruikers (bijvoorbeeld datacentra, energie intensieve industrie, internationaal (vlieg)transport) onder druk komen te staan of mensen onderling tegen elkaar worden uitgespeeld. |
||||
9. |
Voer een Publiek debat in plaats van Publiekscampagne, doe onafhankelijk onderzoek, en pas het nu te eenzijdige rapport met onjuiste titel aan onder toevoeging van het hier aangereikte en grotendeels in het rapport genoemde opties. |
Nu onze reflectie helaas geen plaats heeft gekregen in het rapport “Alles uit de kast” (wat wij een duidelijke omissie vinden) verzoeken wij u het rapport uit te breiden zoals hier verwoord en te onderbouwen met een aantal extra illustratieve voorbeelden waarin extra wind op land en zon in landschap geheel vermeden kan worden, in het belang van het op vele wijzen geuite perspectief van burgers, omwonenden en natuurorganisaties.
Het huidige rapport lijkt als doel te hebben om een businesscase te behouden voor de ondernemers in de wind‐op‐land‐ en zon in landschap‐sector, tégen de maatschappelijke noodzaak in, terwijl dit tot grote maatschappelijke weerstand leidt. Lokale overheden mogen dit dan vervolgens in het kader van de Regionale Energie strategieën oplossen, waarbij de overheid wordt verzocht door middel van nieuwe subsidie trajecten op te draaien voor de extra maatschappelijke kosten voor inmiddels onnodige en achterhaalde technieken.
Wij verzoeken u, in lijn met de afspraken uit het klimaatakkoord, een aanvullend, geheel onafhankelijk onderzoek
te laten uitvoeren (TNO, CE Delft) om te komen tot alternatieve scenario’s, met onder meer de opdracht “Zijn er scenario’s mogelijk waarin, na het halen van de klimaatakkoorddoelstelling (35 TWh hernieuwbaar op land) wordt gestopt met de verdere uitrol wind op land en zon op weiland”. Met deze scenario’s kan vervolgens maatschappelijk de discussie worden aangegaan en daarna een afweging worden gemaakt, wat wel en wat niet.
Wij zijn er inmiddels van overtuigd dat de overheid aan de voorkeurswens van haar inwoners kan voldoen. Het kan met gemak – wind op zee en zon op dak.
Hoogachtend,
Henk Klein Kranenburg, voorzitter NLVOW
Naut Kusters, voorzitter Windalarm
12 september 2022